Ο χρυσός είναι το μοναδικό μέταλλο στη γη με αυτό το χρώμα, το λαμπερό κίτρινο. Χάρη στις ιδιότητες του εύκολα μπορούν να δημιουργηθούν κράματα με διάφορα άλλα μέταλλα όπως ασήμι, παλλάδιο, πλατίνα, κοβάλτιο, χαλκό, νίκελ και αρκετά άλλα.
ΚΡΑΜΑΤΑ και ΓΙΑΤΙ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΟΥΝΤΑΙ
Κράμα ονομάζεται η ένωση δυο ή περισσότερων μετάλλων που δημιουργούν ένα νέο υλικό με διαφορετικά χαρακτηριστικά και χρώμα από τα αρχικά στοιχεία. Τα κράματα εξυπηρετούν πολλούς σκοπούς αλλά είναι 3 οι βασικοί λόγοι της χρήσης τους.
1.Πρακτικοί λόγοι
Ο χρυσός και το ασήμι σε καθαρή μορφή είναι πολύ μαλακά, γι ‘αυτό και υπάρχουν κράματα ώστε να κατασκευαστούν ανθεκτικά αντικείμενα. Π.χ. ένα δαχτυλίδι 24 καρατίων θα στράβωνε ακόμα και με το ανοιγοκλείσιμο των δαχτύλων.
2.Οικονομικότερη τιμή
Κυρίως όταν πρόκειται για ακριβά μέταλλα όπως ο χρυσός, η χρήση των κραμάτων δίνει μια διακύμανση στις τιμές των κοσμημάτων αφού τα κράματα με χαμηλότερα ποσοστά σε χρυσό θα είναι και οικονομικότερα άρα περισσότερο προσιτά σε σύγκριση με εκείνα με υψηλή καθαρότητα σε χρυσό.
3.Ποικιλία σε design
Ο χρυσοχόος μπορεί να δημιουργήσει διάφορους χρωματισμούς και να προσφέρει μια μεγάλη γκάμα αποχρώσεων που θα απευθύνεται σε κάθε γούστο.
ΤΙ ΧΡΩΜΑΤΑ ΔΙΝΟΥΝ ΤΑ ΚΡΑΜΑΤΑ;
Υπάρχουν άπειροι συνδυασμοί υλικών και αναλογιών τους, ενδεικτικά μπορείτε να δείτε κάποια στον παρακάτω πίνακα.
ΗΛΕΚΤΡΟΝ
Ήλεκτρον ονόμαζαν οι αρχαίοι Έλληνες ένα κράμα από χρυσό και ασήμι, το οποίο ήταν ανοιχτό κιτρινωπό πράσινο . Το κράμα αυτό το γνώριζαν και οι Αιγύπτιοι και το ονόμαζαν «ασέμ». Το ήλεκτρον μπορούσαν είτε να το βρουν αυτούσιο στα μεταλλεία, είτε να το κατασκευάσουν.
Μάλιστα τα πρώτα νομίσματα της παγκόσμιας ιστορίας, οι «στατήρες» κατασκευάστηκαν τον 7ο αιώνα π.Χ. από τον βασιλιά της Λυδίας από το ήλεκτρον που το συνέλεγαν από τις όχθες του ποταμού Πακτωλού. Αλλά και οι Κομνηνοί κατασκεύασαν νομίσματα από ήλεκτρον.
Αναφορά σε αυτό το κράμα γίνεται και στον Ηρόδοτο, ο οποίος το ονομάζει «λευκό χρυσό».
ΛΕΥΚΟΣ ΧΡΥΣΟΣ ή ΠΛΑΤΙΝΑ
Σε αντίθεση με ότι πιστεύουν πολλοί άνθρωποι ο λευκόχρυσος δεν έχει καμία σχέση με την πλατίνα.
Η πλατίνα είναι ένα μέταλλο διαφορετικό από το χρυσό, με γκριζωπό λευκό χρώμα και πάρα πολύ σκληρό. Τα κοσμήματα που κατασκευάζονται από πλατίνα είναι σε λιτή γραμμή λόγω της δυσκολίας της επεξεργασίας της. Επίσης είναι πιο ακριβά σε σχέση με τα χρυσά, επειδή είναι πιο δύσκολη η κατασκευή αλλά και εξαιτίας της ακριβής τιμή του μετάλλου.
Στα κράματα της η περιεκτικότητα σε πλατίνα είναι πάντα υψηλή και δεν υπάρχουν χαμηλής περιεκτικότητας κράματα όπως συμβαίνει με το χρυσό (14 καράτια, 18 καράτια κλπ) αλλά το κράμα του κοσμήματος από πλατίνα είναι πολύ κοντά στο πλήρες καθαρό μέταλλο, κάτι που εξίσου ανεβάζει την τιμή.
Αυτός είναι και ο λόγος που χρησιμοποιείται το κράμα χρυσού με λευκά μέταλλα για τη δημιουργία λευκόχρυσου για την κατασκευή ανάλογων κοσμημάτων.
Στις μέρες μας σε κράμα λευκού χρυσού χρησιμοποιούνται νίκελ, ψευδάργυρος, χαλκός, μαγνήσιο, ασήμι, παλλάδιο μαζί με κίτρινο χρυσό. Κάθε κράμα δημιουργεί διαφορετική απόχρωση του ανοιχτού κίτρινου. Στην ουσία δεν προκύπτει λευκό χρώμα 100 % αλλά ένα κιτρινωπό μουντό γκρι χρώμα και γι’ αυτό πάντα ένα λευκόχρυσο κόσμημα επικαλύπτεται από επίστρωση λευκού μετάλλου όπως είναι πλατίνα, ρόδιο, ρουθήνιο κλπ. Με τη χρήση πολύ συχνά το λευκόχρυσο κόσμημα κιτρινίζει και πρέπει να γίνει εκ νέου επιμετάλλωση.
ΝΑΝΟΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΧΡΩΜΑΤΑ ΧΡΥΣΟΥ
Οι ερευνητές από το Πανεπιστήμιο του Southampton το 2012 κατάφεραν να μας κάνουνε να βλέπουμε το χρυσό πράσινο, κόκκινο ή και οποιοδήποτε άλλο χρώμα.
Ουσιαστικά δεν πρόκειται για κράμα χρυσού αλλά για μια παρέμβαση στην επιφάνεια του μετάλλου όπου χάρη στη νανοτεχνολογία χαράσσονται ανάγλυφα μοτίβα και τα οποία αντανακλούν ή απορροφούν ορισμένα μήκη του ορατού φωτός. Έτσι αν και δεν πρόκειται για πρόσθεση χρώματος στο μέταλλο τα μάτια μας βλέπουν το χρώμα που αντανακλά, απορροφώντας τα άλλα μήκη.
Το επίτευγμα βασίζεται στην απλή θεωρία της αλληλεπίδρασης του φωτός με τα αντικείμενα. Γι ‘αυτό το λόγο σε χαμηλό φωτισμό όλα τα αντικείμενα τα «βλέπουμε» σε αποχρώσεις του γκρι- μαύρου.
Αυτή η τεχνική μπορεί να εφαρμοστεί σε όλα τα μέταλλα.
Ο ΧΡΥΣΟΣ ΤΩΝ ΑΝΟΗΤΩΝ – FOOL’S GOLD
Η χημική του ονομασία είναι θειούχος σίδηρος, κοινώς Πυρίτης ή Σιδηροπυρίτης. Το όνομα του έχει ρίζα τη λέξη «πυρ» από την αρχαία ελληνική γλώσσα, καθώς οι αρχαίοι Έλληνες, χρησιμοποιούσαν τον καθαρό πυρίτη για να ανάβουν φωτιά, εκμεταλλευόμενοι την ικανότητα του να παράγει σπίθες με χτύπημα σε ατσάλι.
Είναι ένα ορυκτό με κιτρινωπό χρώμα και μεταλλική λάμψη και δίνει την εντύπωση πως πρόκειται για χρυσό. Επειδή αρκετά συχνά ξεγελούσε τους χρυσοθήρες το ονόμασαν «fool’s gold» δηλ. «ο χρυσός των ανόητων».
Παρά την χρήση του κυρίως στην βιομηχανία υπάρχει και ποικιλία του σιδηροπυρίτη που χρησιμοποιείται στην κατασκευή κοσμημάτων.
ΔΙΑΚΟΣΜΗΤΙΚΗ ΟΞΕΙΔΩΣΗ – ΠΑΤΙΝΑ
Είναι μία διαδικασία όπου με τεχνητές οξειδώσεις στην επιφάνεια των μετάλλων δημιουργούνται χρώματα και αποχρώσεις. Ουσιαστικά η οξείδωση είναι μια χημική. Όταν π.χ., οξειδώνεται το ασήμι λόγω της επαφής το με το θειάφι της ατμόσφαιρας. Η διακοσμητική οξείδωση στην επιφάνεια των μετάλλων χρησιμοποιείται για διακοσμητικούς λόγους και κοινώς είναι γνωστή ως πατίνα.
Αυτή είναι και μια από τις μεθόδους για τη δημιουργία μαύρου χρυσού, όπου ένα συγκεκριμένο κράμα χρυσού εκτίθεται σε θειούχες και οξυγονούχες ενώσεις.
ΚΟΚΚΙΝΟΣ ΧΡΥΣΟΣ – ΠΡΑΣΙΝΟΣ ΧΡΥΣΟΣ
Από την αρχαιότητα οι άνθρωποι πειραματίζοντν με τα κράματα χρυσού δημιουργώντας ποικίλες αποχρώσεις. Υπάρχουν ευρήματα για κράματα κόκκινου χρυσού (2/3 χαλκός και 1/3 χρυσός) που χρησιμοποιούσαν κατά 2ο αιώνα μ.Χ. οι φυλές που κατοικούσαν στα εδάφη του σημερινού βόρειου Περού.
Δεν πρέπει όμως να ξεχνάτε πως εκτός από κράματα και τις ειδικές επεξεργασίες μπορούν να φτιαχτούν κοσμήματα με την απλή επιμετάλλωση του κοσμήματος στο επιθυμητό χρώμα. Αυτού του είδους επέμβαση όμως σε ένα κόσμημα φθείρεται ευκολότερα και με τον καιρό «ξεγυμνώνεται» για να αποκαλυφθεί το πραγματικό κράμα που κρύβεται μέσα.
Αυτός είναι και ο λόγος που πολλές φορές το λευκόχρυσό σας κόσμημα «κιτρινίζει» γιατί «φεύγει» η επικάλυψη του με λευκό μέταλλο (πλατίνα, ρόδιο κλπ).